|
 INLEIDING
Phalaenopsis (fal-en-OP-sis), Grieks voor “nachtvlinder”, is één
van de vele geslachten behorend tot de Orchideeënfamilie (Orchidaceae).
Deze van oorsprong zeldzame plant werd rond de jaren 1700 via
ontdekkingsreizen naar onze streken meegebracht en werd pas later
in de eerste helft van de 20e eeuw door intense kweekmethodes
gecultiveerd waarna men ze aan redelijke prijzen aan de
tuinliefhebber kon aanbieden.
Deze
meest verkochte en populairste bloeiende kamerorchidee is één van de
makkelijkste om in onze huiskamers te houden en er bestaan ruim 50
soorten met meer dan honderdduizend cultivars.
Zijn
natuurlijke biotopen bevinden zich in de tropische regenwouden van
Azië, Nieuw–Guinea en Australië waar de plant als
|
vlezige wortels |
epifyt
groeit in de bomen. Het is geen parasiet want hij gebruikt de takken
eerder als steun en om zich vast te hechten via zijn
vlezige wortels. De vlinderachtige vorm van de bloemen heeft tot doel
vlinders te lokken om op deze “eerder schalkse” manier bestuiving
mogelijk te maken.
Uit de
brede lederachtige, groene bladeren komen de lange gebogen
bloemstengels voorzien van soms wel 20 “prachtige” bloemen in vele
kleuren. Deze kunnen in ideale omstandigheden 3 maanden aan een stuk
bloeien.
|
VERZORGINGSTIPS
Temperatuur
De
Phalaenopsis vraagt een minimum nachttemperatuur van 16°C en een
maximum dagtemperatuur van 32°C. Een ideale dagtemperatuur van 20 tot
25°C wordt echter aanbevolen.
De plant
kan tot 6°C doorstaan maar het gevolg is dan wel dat ze ofwel niet
bloeit ofwel zullen bloeiende planten hun bloemen vroegtijdig
verliezen waarna de bladeren roodachtig van kleur worden en bij
langdurige koude zelfs volledig afsterven.
Licht
De
vlinderorchidee - die in zijn natuurlijke habitat in de bomen groeit
– vraagt veel licht maar verdraagt wel geen rechtstreeks zonlicht
(zeker niet tijdens de zomermaanden) behalve misschien wat vroege
ochtendzon achter een gordijn (max. 10 tot 12 % volle zon per dag).
Een plaats op de vensterbank oostwaarts gericht is ideaal.
Wanneer
de bladeren vergelen kan dit een teken zijn van een teveel aan
rechtstreeks zonlicht. Een te donkere standplaats veroorzaakt dan weer
vroegtijdige bloemknopval en donkergroene bladeren wijzen op een
gebrek aan licht.
Water
De
orchidee niet gieten in het hart van de plant (rot en schimmels) maar
wel op het potsubstraat. Het ideale gietwater moet lauw zijn met een
pH van 6–7, regenwater is uitstekend en is te verkiezen want
kraantjeswater is te kalkrijk !
Gieten
doe je het best zo vroeg mogelijk op de dag en enkel als het
potsubstraat droog aanvoelt en zeker van toepassing: liever niet te
veel gieten! (als je twijfelt sla je best een gietbeurt over)
|
|
|
|
Luchtvochtigheid
In zijn
natuurlijke omgeving geniet de Phalaenopsis van 100% luchtvochtigheid.
Daarom zullen de slagingskansen van de opkweek en het houden van deze
orchidee afhangen van de luchtvochtigheid in onze huizen. Ideale
plaatsen zijn keuken, badkamer of zelfs de serre. De plant regelmatig
benevelen en de pot op een brede schaal zetten gevuld met gebakken
kleikorrels of grint, steeds voorzien van water (pot mag wel niet in
het water staan) want op deze wijze verdampt het water onder de plant
en krijgt men een hogere luchtvochtigheid in zijn onmiddellijke
omgeving.
 Groeimedium
De
belangrijkste vereiste voor een ideaal groeimedium is een goede toch
vochthoudende drainage waardoor de vlezige wortels goed kunnen ademen
en toch water opnemen.
Een
mengsel van boomschors (den – Pinus maritima), veenmos (sphagnum),
puimsteen of perlite (kan vervangen worden door stukjes rotswol of
kapok) is te verkiezen boven gewone potgrond daar deze bij te veel
vocht wortelrot kan veroorzaken. In de handel worden dergelijke
grondmengsels aangeboden.
Bemesting
Gezien
er in het potsubstraat weinig voedsel zit, kan men de Phaelenopsis
best via het gietwater bemesten. Plantenvoedsel met een
meststofgehalte van 20-20-20 speciaal voor orchideeën aangemaakt kan
in vloeibare vorm in tuincentra aangeschaft worden. Eind de lente of
begin van de zomer (groeiseizoen) regelmatig bemesten, tijdens de
wintermaanden of wanneer de planten in rust zijn minder.
Verpotten
Verpotten of ompotten gebeurt liefst in een stenen pot daar deze
gemakkelijk lucht en water opneemt en doorlaat. Een plastiek pot heeft
deze eigenschappen niet. Anderzijds dient wel gezegd dat
plastiekpotten het uitdrogen van de grond sterk verminderen. Verpotten
gebeurt wanneer het nodig is, wanneer de grond verteerd is, meestal is
dit om de 2 jaar.
|
Bloei bevorderen
Uitgebloeide planten worden enkele weken in een koudere plaats gezet
(12°C) om zo nieuwe bloemvorming te stimuleren (liefst in de herfst)
Uitgebloeide bloeistengels worden teruggesnoeid tot op 3 knopen boven
het blad. Uit deze bovenste slapende ogen ontstaan door de invloed van
de snoei nieuwe bloeistengels of de zeldzame “keiki’s (kindplantjes)
Vermeerderen:
|
|
-
Zaaien:
door bevruchting van de bloemen kunnen zaaddozen ontstaan
waarin zich de
miljoenen zeer kleine, minuscule zaadjes bevinden.
Enkel gespecialiseerde kwekers doen dit en zaaien dan om
daaruit nieuwe planten te kweken. Zo ontstaan ook nieuwe
variëteiten. Indien de zaailingen voldoende groot zijn
worden ze opgepot. Het duurt wel 3-4 jaar vooraleer een
plant begint te bloeien.
|
minuscule zaadjes naast muntstukje
|
|
vrucht van Phalaenopsis
|
-
Klonen: door het
toepassen van meristeemcultuur in plantenlabo’s bekomt men identieke
planten (klonen) identiek aan de moederplant. Volgroeide
kloonplantjes worden dan ook opgepot en geven na 2- 3 jaar bloeiende
orchideeën. Dit is momenteel de meest gebruikte methode die veel
succes heeft en waardoor men de orchideeën te koop kan aanbieden aan
schappelijke prijzen.
|
meristeemcultuur
|
-
Keiki’s: dit
zijn kleine plantjes die kunnen ontstaan uit slapende ogen van een
uitgebloeide bloeistengel. Deze miniplantjes ontwikkelen zich op de
bloeistengel en is bij voldoende gewas en wortels worden ze
afgeknipt en terug opgepot. “Keiki” wat uit het Hawaiiaans komt en “kindje”
betekent is een niet commerciële vermeerderingswijze en wordt
meestal toegepast door de liefhebbers.
|
keiki's of kindjesplantjes
|
Wat kan er mis gaan?
Insecten:
- wolluis:
nestelt zich meestal onderaan het blad of in het hart waar het
plantensap opzuigt. Bestrijden kan met een insecticide, door
biologische bestrijding of door ze weg te nemen met een pincet en
schoon te maken met een penseel doordrenkt met een oplossing van
detergent of minerale olie.
- Spint:
komt meestal voor bij te droge lucht (regelmatig de plant benevelen)
- Slakken:
kunnen gaten uit de bladeren vreten of de jonge bloemstengels
vernietigen. Gebruik hiertegen slakkenkorrels
|
|
Ziekten:
-
bacteriën:
worden veroorzaakt door slechte of besmette grond, te hoge
vochtigheid of koude.
-
virussen:
kunnen via wol- en bladluizen worden verspreid waardoor de plant
wegkwijnt.
Fysiologische oorzaken:
-
Wortelrot:
kan veroorzaakt worden door een slechte of onvoldoende
gedraineerde grond of een teveel aan water.
-
Gele bladeren:
hier kan de oorzaak liggen bij een te zonnige standplaats of een
tekort aan meststoffen (stikstof)
-
Rode bladeren:
meestal is de oorzaak een te koude standplaats.
WEETJES
-
Orchideeën zijn
één van de grootste plantenfamilies (meer dan 20.000 soorten) waarvan
meer dan 800 geslachten. Daardoor is 1 op 10 bloeiende planten in de
wereld een orchidee .
-
Orchideeën
komen niet alleen voor in de tropen maar over de hele wereld behalve
op de zuidpool en op enkele geïsoleerde eilanden.
-
Een bepaalde
orchidee levert zelfs eetbare vruchten op: de vanilleorchidee =
Vanilla planifolia (de vanillestok is er de rijpe vrucht van.)
-
Regelmatig
komen er nog nieuwe orchideesoorten bij door kruisbestuiving van
verschillende geslachten, zo ontstaan er nieuwe soorten (zeldzaam
fenomeen in plantenwereld)
-
De
orchideebloem staat symbool voor vrouwelijkheid, samenwerking,
spiritualiteit, verbondenheid, elegantie en eigenwaarde.
|
 |
|
 |
Phalaenopsis: gemakkelijk, dankbaar, betaalbaar (het klinkt bijna als
een reclameslogan!) is een bloeiende potplant, niet weg te denken in
tal van creaties als snijbloem verwerkt in trouwboeketten maar ook in
rouwkransen. Een edele bloem die alle momenten in een mensenleven een
extra dimensie geven, symbolisch als teken van verbondenheid en ook
schitterend in eenvoud die … menige huiskamers (ver)siert!!! |
 |
|
